BERFU KARGI
Türkiye'de sağlık alanında karşılaşılan en büyük zorluklardan biri, hekim sayısındaki yetersizlik ve doktorların yurtdışına göç etme eğilimidir. Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği (AİFD) tarafından hazırlanan, 2023 yılı itibarıyla elde edilen en güncel verilere göre, Türkiye, OECD ülkeleri içinde 1000 kişiye düşen doktor sayısında son sırada yer almaktadır.
AİFD’nin hazırlamış olduğu OECD ülkelerinde 1000 kişiye düşen doktor sayısı verileri incelendiğinde, Türkiye'de sadece 2,3 doktor bulunurken OECD ortalaması 3,7 olarak belirlenmiştir. Türkiye, bu oranla Meksika ve Kolombiya'nın gerisinde kalarak en alt sıralarda yer alıyor.
Listede en yüksek doktor sayısına sahip olan ülkeler arasında Yunanistan (6,6 doktor), Portekiz (5,7 doktor) ve Avusturya (5,5 doktor) bulunmaktadır. Avrupa'daki birçok ülke 4 ila 5 doktor seviyesinde bulunsa da, Türkiye'deki bu düşük oran sağlık sisteminde ciddi bir açığa neden olmaktadır.
Tabloda dikkat çeken bir diğer ayrıntı ise OECD ülkeleri arasında doktor yoğunluğunun oldukça dengesiz dağıldığıdır. Türkiye, OECD ortalamasının neredeyse yarısı kadar doktor sayısına sahipken, birçok Avrupa ülkesi bu oranın çok üzerinde bir hekime sahip bulunmaktadır.
TÜRKİYE’DE HEKİM GÖÇÜ ARTIYOR
Türkiye’nin doktor açığını derinleştiren diğer bir etken ise son yıllarda artış gösteren hekim göçüdür. Türk Tabipleri Birliği (TTB) verilerine göre, 2023 yılında yurtdışında çalışmak isteyen doktor sayısı 3.025'e ulaştı. Bu, her gün ortalama 8 doktorun Türkiye'den ayrıldığı anlamına geliyor.
2024'te de hekim göçü hız kesmeden devam etti. İlk üç ayda 692 doktorun yurtdışına gitmek için belge aldığı bildiriliyor. 2022 yılında 2.685 olan bu rakam, 2023'te 3 binin üzerine çıkarak son 10 yılın rekorunu kırdı.
Göç eden hekimlerin büyük bir kısmı Almanya, İngiltere ve Kanada gibi ülkelere yöneliyor. Uzmanlar, Türkiye’deki zorlu çalışma koşulları, sağlıkta şiddet, düşük maaşlar ve artan mesleki baskının doktorları yurtdışına gitmeye zorladığını ifade ediyor.
DOKTORLARIN GÖÇ NEDENLERİ
Türk hekimlerini yurtdışına yönlendiren başlıca etkenler şunlardır:
- Çalışma Koşullarının Zorluğu: Kamu hastanelerindeki hasta yoğunluğu, OECD ülkeleri ile karşılaştırıldığında oldukça yüksek. Birçok doktor, günde 70 ila 100 hasta bakmak zorunda kaldıklarını belirtiyor.
- Düşük Maaşlar: Türkiye’de hekim maaşları, Avrupa ve ABD’ye kıyasla oldukça düşüktür. Bu nedenle özel hastaneler ve yurtdışı seçenekleri doktorlar için daha cazip hale geliyor.
- S sağlığa Şiddet: Türkiye’de her gün ortalama 5 sağlık çalışanı fiziksel saldırıya uğramaktadır. Beyaz Kod kayıtlarına göre, 2020 yılında 72 binden fazla şiddet olayı yaşandı.
- Mesleki Tatmin Eksikliği: Uzun nöbet saatleri, mobbing ve mesleğin değerinin giderek düşmesi nedeniyle birçok doktor Türkiye’de çalışmanın zorluğundan şikayet ediyor.
SAGLIK SİSTEMİ TEHLİKE ALTINDA MI?
Hekim göçünün devam etmesi halinde Türkiye’de sağlık hizmetlerinde ciddi aksaklıkların yaşanabileceği ifade edilmektedir. Özellikle uzman doktorların yurtdışına gitmesi, bazı hastanelerde branş eksikliklerine neden olabiliyor. Örneğin, bazı devlet hastanelerinde belirli branşlarda doktor eksikliği nedeniyle polikliniklerin kapandığı bildirilmektedir.
Türkiye’de hasta başına düşen doktor sayısı OECD ortalamasının altındayken, yurtdışına giden her doktor, sağlık sisteminin yükünü artırmaktadır. Uzmanlar, önlem alınmaması durumunda gelecekte Türkiye’nin sağlık hizmetlerinde ciddi bir krizle karşılaşabileceği konusunda uyarıyor.
UZMAN GÖRÜŞLERİ
Uzmanlar, ortak bir noktada birleşiyor: Hekimlerin Türkiye'de kalabilmesi için çalışma koşullarında, maaşlarda ve güvenlikte köklü iyileştirmelere ihtiyaç var. Aksi takdirde, nitelikli beyin göçü sürecek ve Türkiye'nin sağlık sistemi derin yaralar almaya devam edecektir. TTB’nin "göçü durdurmak yerine 'giderlerse gitsinler' demek utanç vericidir" ifadesi, sorunun ciddiyetine dikkat çekiyor. Sonuç olarak, Türkiye'de hekim göçü meselesi yalnızca doktorlar için değil, toplum sağlığını da yakından etkileyen bir kriz halini almış durumda. Bu krizin üstesinden gelinmesi, ancak hekimlerin taleplerine kulak verilerek ve onların hak ettiği çalışma ortamının sağlanmasıyla mümkün gözüküyor.
